استاندارد ملی وریس بافی- آیین کار
نام طرح: استاندارد ملی ایران؛ صنایع دستی- وریس بافی- آیین کار
Handicrafts – Weaving Veris – Code of practice
شماره‌ی ثبت: ۲-۲۱۱۳۷
چاپ اول: ۱۳۹۵
مشخصات ظاهری: ۴۶ صفحه، رنگی/ دارای عکس و طرح.
محل انتشار: وب‌سایت سازمان ملی استاندارد ایران (برای دریافت فایل پی.دی.اف.، اینجا کلیک کنید)
مجری: مؤسسه‌ی پژوهش هنر برزان
ناظر: سازمان ملی استاندارد ایران
روش گردآوری داده‌ها: میدانی- کتابخانه‌ای
منابع:
– گفته‌های وریس‌بافان پیرامون ابزارها و فرآیند تولید وریس‌بافی.
فهرست مطالب:
– پیش‌گفتار
– مقدمه
– هدف و دامنۀ کاربرد
– مراجع الزامی
– اصطلاحات و تعاریف
– ابزارهای تولید
– آیین کار
– آماده‌سازی مواد اولیه
– نخ‌ریسی
– نخ‌‌تابی
– رنگرزی نخ‌های پشمی
– چله‌کشی
– ماسوره‌پیچی
– بافندگی
– تهیۀ گنبول
– نصب گنبول روی منسوج وریس
– پیوست الف (آگاهی‌دهنده) نمونۀ محصولات وریس
– پیوست ب (آگاهی‌دهنده) نمونۀ طرح‌های محصول وریس
– کتاب‌نامه
اعضای کمیسیون‌های فنی:
دبیر: عباس رحیمی (کارشناسی صنایع دستی / کارشناسی ارشد عکاسی)؛ عضو هیئت علمی دانشگاه / موسسۀ پژوهش هنر برزان
رئیس: حمیده حقیقی؛ (کارشناسی ارشد پژوهش هنر)؛ موسسۀ پژوهش هنر برزان
ویراستار: فریده مواجی (کارشناسی مهندسی کشاورزی) رئیس ادارۀ نظارت بر اجرای استاندارد ادارۀ کل استاندارد استان بوشهر
– مجید برقانی؛ (کارشناسی ارتباط تصویری)؛ کارشناس موسسۀ پژوهش هنر برزان
– چراغیگاه، عظیمه؛ هنرمند وریس‌باف
– چراغیگاه، فاطمه؛ هنرمند وریس‌باف
– سمیه خسروی‌راد؛ (کارشناسی ارشد فرهنگ و زبان‌های باستانی)؛ کارشناس اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان خوزستان
– مژده دائی؛ (کارشناسی ارشد ادبیات نمایشی)؛ کارشناس
– مینا دائی؛ (کارشناسی ارشد شیمی)؛ کارشناس ادارۀ کل استاندارد استان خوزستان
– منصوره رضوی؛ (کارشناسی ارشد مردم‌شناسی)؛ کارشناس اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان خوزستان
– شریف‌زادگان، محمد؛ (کارشناسی ارشد مهندسی صنایع)؛ عضو هیئت علمی- دانشگاه آزاد اسلامی واحد مسجدسلیمان
– راضیه شیرانی؛ (کارشناسی ارشد صنایع دستی)؛ مدرس دانشکده هنر دانشگاه شهرکرد
– معصومه صلاحی؛ (کارشناسی صنایع دستی)؛ کارشناس معاونت صنایع‌دستی استان خوزستان
– فرزانه عادلی؛ (کارشناسی ارشد صنایع دستی)؛ معاون صنایع دستی استان لرستان
– مانیا غضنفری؛ (کارشناسی ارشد پژوهش هنر)؛ کارشناس موسسۀ پژوهش هنر برزان
– فرحناز قاضیانی؛ (کارسنای طراحیو دوخت)؛ کارشناس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری
– محمدمهدی متولی طاهر؛ (کارشناسی ارتباط تصویری)؛ کارشناس موسسۀ پژوهش هنر برزان
-مرادی، مهرداد؛ (کارشناسی ارشد عکاسی)؛ مدرس دانشگاه جامع علمی و کاربردی میراث بیستون کرمانشاه
– فاطمه مصیبی؛ (کارشناسی صنایع دستی)؛ مدرس دانشکده هنر دانشگاه شهرکرد
-ناصری، مینا؛ (کارشناسی طراحی فرش)؛ کارشناس- موسسۀ پژوهش هنر برزان
معرفی وریس‌بافی، هدف و دامنه‌ی کاربرد استاندارد:
کارت‌بافی یکی از رشته‌های کهن نساجی سنتی است که در آن، منسوجات نوارمانند با طرح‌ها و پهناهای گوناگون تولید می‌شود.
کارت‌بافی در مناطق مختلف ایران، با عناوینی مانند مداخله‌بافی، خوس‌بافی، پن‌بافی و نواربافی نامیده می‌شود و محصولات آن، به‌صورت نوارهای کاربردی و تزیینی (به‌ویژه نوارهای تزیینی برخی از اقلام پوشاک محلی)، استفاده می‌شود. مواد اولیۀ مورد مصرف، نقش‌مایه‌ها، طرح‌ها، رنگ‌بندی و تا حدودی شیوۀ بافت نوار در هر منطقۀ جغرافیایی با سایر مناطق تفاوت دارد.
کارت‌بافی، در نزد عشایر بختیاری ساکن خوزستان به نام وریس‌بافی (کارتی‌بافی / دُوال‌بافی / شیردَنگ‌بافی) معروف است. در این هنر، با استفاده از پشم گوسفند، منسوجاتی به‌نام وریس یا شیردنگ بافته‌می‌شود.
در زندگی عشایر بختیاری، منسوجات وریس با پهنای cm 4 تا cm 15، به‌عنوان بند قنداق، ملزومات حیوانات باربر مانند تنگ (افسار)، سربند و پوزه‌بند، نوار مخصوص حمل بار روی حیوانات باربر (مال‌بند)، نوارهای مخصوص برپایی و تزیین سیاه‌چادر، نوار حمل گهواره، حمل هیزم و مانند این‌ها کاربرد دارد.
امروزه هر چند نوارها و طناب‌‌های تولیدشده به روش کارخانه‌ای، جایگزین انواع سنتی این منسوج شده و بر تولید آن تأثیر گذاشته‌است، اما همچنان منسوجات وریس با تغییر در ابعاد و کاربرد، تولید و عرضه می‌شود.
هدف از تدوین این استاندارد، تعیین ویژگی‌های ابزارهای تولید و آیین کار وریس‌بافی است.
این استاندارد برای وریس‌بافی با استفاده از الیاف پشم گوسفند مطابق با ویژگی‌های مندرج در این استاندارد، کاربرد دارد.
این استاندارد برای سایر رشته‌های نواربافی و رشته‌های نساجی سنتی ایران کاربرد ندارد.
