مستندنگاری صنایع دستی

مستندنگاری صنایع دستی ایران، یکی از فعالیت‌های مهم مؤسسه‌ی پژوهش هنر برزان است. هدف از اجرای این نوع پژوهش، ثبت دقیق جنبه‌های گوناگون هنرصنعت مورد بررسی به‌منظور تولید سند یا بهره‌گیری از راهکارهای احیای ارائه‌شده است.

با این نوع پژوهش، جامع‌ترین سند در زمینه‌ی هنرصنعت مورد بررسی حاصل می‌شود. همچنین، هنرصنعت موردنظر به علاقه‌مندان و سرمایه‌گذاران معرفی شده که این امر در رونق بیشتر هنرصنعت و جلوگیری از منسوخ‌شدن آن نقش مهمی ایفا می‌کند.

افزون بر این، درصورت منسوخ‌بودن هنرصنعت مورد بررسی، می‌توان با بهره‌گیری از نکات آسیب‌شناسی و راهکارهای احیای هنرصنعت، می‌توان به احیا و رونق دوباره‌ی آن کمک نمود.

جنبه‌های مختلفی که در این نوع پژوهش بررسی می‌شود، اغلب شامل خاستگاه و پیشینه‌ی تاریخی هنرصنعت؛ محل جغرافیایی هنرصنعت؛ پیشه‌های مرتبط با هنرصنعت؛ مواد اولیه، کارگاه‌ها؛ ابزارشناسی؛ فرآیند تولید؛ منابع انسانی؛ شناسایی محصولات، نقوش و رنگ‌های مورد استفاده؛ مسائل اقتصادی؛ جایگاه اجتماعی؛ جنبه‌ی فرهنگی، آسیب‌شناسی و مراحل عملیاتی احیای هنرصنعت است.

مطالب بخش تاریخی و فرهنگی این نوع پژوهش، با رجوع به منابع تاریخی ازقبیل سفرنامه‌ها، دیوان‌های اشعار، گزارش‌های کهن، متون تاریخ هنر، کاتالوگ‌های موزه‌ای و … به‌دست می‌آید.

مطالب تخصصی نیز به‌دلیل نبود یا کمبود منابع کتابخانه‌ای در هنرصنعت مورد برسی، اغلب به‌صورت میدانی و براساس گفته‌های صنعتگران و تولیدکنندگان؛ گفته‌های کارشناسان و اهالی بومی؛ یادداشت‌های پراکنده‌ و غیررسمی افراد؛ عکس‌ها و اسناد موجود در بایگانی‌های خصوصی؛ اسناد موجود در نهادها و سازمان‌های منطقه؛ اشیای موجود در موزه‌ها و درنهایت مشاهده و بررسی کارگاه‌ها، مواد اولیه، دستگاه‌ها و ابزارها، محصولات، فرآیند تولید، نقش‌مایه‌ها، کاربرد محصولات و … گرد‌آوری می‌شود.

در این پژوهش، خصیصه‌های بومی هنرصنعت با دقت تعیین شده و واژه‌ها و اصطلاحات تخصصی آن براساس اصول آوانگاری با گویش محلی ارائه می‌شود.

مؤسسه‌ی پژوهش هنر برزان، تاکنون مستندنگاری احیای چند گرایش منسوخ و نیمه‌منسوخ صنایع دستی ایران را با موفقیت و با کیفیت مطلوب انجام نموده که مهم‌ترین آنها شامل موارد زیر است:

مستندنگاریِ احیای ملحفه‌بافی شوشتر

مستندنگاریِ احیای لنگ‌بافی شوشتر

مستندنگاری احیای نمدمالی خوزستان

مستندنگاریِ احیای کلاه‌مالی خوزستان

مستندنگاریِ احیای ورشوسازی خوزستان

مستندنگاریِ صنایع دستی چوبی در معماری لرستان