هدف و دامنه کاربرد استاندارد ملی ویژگیهای کپوبافی- ۱۷۱۵۳
کپوبافی، یکی از شاخه‌های صنایع‌دستی حصیری ایران و رشته‌ی بومی شهرستان دزفول در استان خوزستان است.
محصول کپو، بافته‌ای از برگ‌های جوان نخل و نوعی گیاه خودرو به‌نام کرتک است که اغلب دارای نقوش ساده‌ی هندسی می‌باشد.
کپو، در اندازه‌ها و شکل‌های گوناگون و با کاربردهای مختلف تولید می‌شود. رایج‌ترین محصولات کپو عبارت‌اند از: ظرف میوه، زیرداغی، زیرکتری، زیرقوری، گلدان، طبق، سینی، ظرف نان، قندان، ظرف خمیرمایه نان، دم‌کن پلو، جعبه جواهرات، جعبه لوازم خیاطی، جعبه دستمال کاغذی، سبد لباس، انواع سبد و سایر فرآورده‌های کابردی و تزئینی.
هدف از تدوین این استاندارد، تعیین ویژگیهای مواد اولیه و محصول نهایی، بسته‌بندی و نشانه‌گذاری محصول کپوی دزفول است.
این استاندارد برای بافت انواع محصول کپو کاربرد دارد.
این استاندارد برای محصولات شاخه‌های صنایع‌دستی حصیری ایران کاربرد ندارد.
کپوبافی، فقط در استان خوزستان و در برخی از روستاهای اطراف دزفول انجام می‌شود؛ بنابراین در این استاندارد، کلیه‌ی اصطلاحات به‌کاررفته، مختص این منطقه‌ی جغرافیایی است.
اعضای کمیسیون‌های تدوین استاندارد
دبیر: عباس رحیمی
سایر اعضا: معصومه صلاحی؛ همین‌بس تخته، صنعتگر، حسین چراغی؛ عبدالله حاجی‌پور؛ حمیده حقیقی؛ افشین حیدری؛ سمیه خسروی راد؛ منصوره رضوی؛ محمد شریف‌زادگان؛ ابراهیم گودرزی؛ مانیا غضنفری؛ زینت ظهیرنیا؛ حمید محمدرضافام؛
فهرست مطالب:
مقدمه
هدف و دامنه‌ی کاربرد
مراجع الزامی
اصطلاحات و تعاریف
ابزارهای تولید
ویژگیها
ویژگیهای مواد اولیه
ویژگیهای محصول نهایی
ساختار (بدنه، درپوش، گلنگ، ثبات رنگ، رنگ‌بندی، نقش و طرح، عیب‌های ظاهری، ابعاد)
بسته‌بندی
نشانه‌گذاری
پیوست الف (اطلاعاتی): نمونه‌هایی از محصولات کپو
پیوست ب (اطلاعاتی): نمونه‌هایی از نقوش رایج کپو
پیوست پ (اطلاعاتی): نمونه‌هایی از نقوش بومی پیشنهادی برای کپو
طرح‌های کپو، معمولاً متقارن بوده و براساس مبانی بصری، متعادل، متناسب و هماهنگ هستند. اغلب این طرح‌ها، از تکرار نقش‌مایه‌های هندسی در چیدمان‌های مختلف به‌دست می‌آیند. برخی از طرح‌ها ساده (مانند ردیف‌های شعاعی و یا مربع‌های کوچک) و برخی از طرح‌ها پیچیده (مانند طرح‌های شکسته‌ی گردان، شمسه با گل‌های سه‌پر و یا چهارپر) هستند.
مهم‌ترین رنگ‌های مورد استفاده در محصولات کپو، عبارت‌اند از زرد، آبی، قرمز، نارنجی، بنفش، سبز، قهوه‌ای، صورتی، سیاه و سورمه‌ای.
محصولات کپو، به‌طور معمول به‌عنوان ظروف خانه و آشپزخانه، ظروف پذیرایی از مهمان و یا محصولات تزیینی فضاهای داخلی کاربرد دارند.
بررسی و خرید
محصولات کپو در برزان
محصول کپو، دارای استحکام کافی و تعادل و تقارن است و ممکن است از لحاظ ساختار ظاهری دارای کف، بدنه، درپوش، گلنگ (منگوله)، دسته و پایه باشد. این اجزا، دارای بافت منسجم از جنس کرتک و پیش یا کرتک و نخ بوده و دارای ظاهر متناسب با کارکرد نهایی خود هستند.
کپو از نظر جنس مواد اولیه، شامل سه نوع ساده (حصیری یا بی‌نقش)؛ نخی و تمام‌نخ؛ از نظر شیوه‌ی بافت، شامل دو نوع ساده‌بافت و آجری‌بافت و از نظر شکل ظاهری، کپو شامل دو نوع مسطح و حجمی است.
