استاندارد ملی مینای طلا و نقره (مینای صبی)- آیین کار
Handicrafts Sobbian Mina (Gold and Silver Mina)– Code of practice
شماره‌ی ثبت: ۱۸۰۹۲
چاپ اول: ۱۳۹۳
مشخصات ظاهری: 22 صفحه، رنگی/ به همراه عکس و جدول.
محل انتشار: وب‌سایت سازمان ملی استاندارد ایران (برای دانلود فایل پی.دی.اف.، اینجا کلیک کنید)
کارفرما: معاونت هنرهای سنتی و صنایع دستی استان خوزستان
مجری: مؤسسه‌ی پژوهش هنر برزان
ناظر: سازمان ملی استاندارد ایران
روش گردآوری داده‌ها: میدانی – کتابخانه‌ای
منابع:
-گفته‌های سازندگان مینای طلا و نقره پیرامون ابزارها، مواد اولیه، محصولات، فرآیند تولید و جنبه‌های گوناگون این هنر-صنعت
– مشاهده‌ی فرآیند تولید مصنوعات مینای طلا و نقره در شهر اهواز
-استاندارد ملی ایران شماره ۱۷۱۵۴، صنایع دستی- مصنوعات زینتی – مینای طلا و نقره- ویژگی‌ها
-استاندارد ملی ایران شماره ۲۱۳۲، مصنوعات تزئینی – عیارهای رسمی آلیاژ فلزات گرانبها
فهرست مطالب:
مقدمه
هدف و دامنه‌ی کاربرد
مراجع الزامی
اصطلاحات و تعاریف
ابزارهای تولید
فرایند تولید
تهیه زیرساخت طلا یا نقره
تهیه مینای سیاه
شست‌وشو و غبارزدایی مینا
آماده‌کردن مینا و سطوح طلا یا نقره
جای‌گذاری مینا روی طلا یا نقره
پرداخت و تکمیل میناکاری
براق‌کردن سطوح مینایی
پیوست الف (اطلاعاتی): نمونه‌های محصولات مینای صبی
پیوست ب (اطلاعاتی): نقوش رایج مینای صبی
اعضای کمیسیون‌های تدوین استاندارد:
دبیر: عباس رحیمی؛ (لیسانس صنایع دستی/ فوق لیسانس عکاسی)/ عضو هیئت علمی دانشگاه مازیار رویان و نایب رییس مؤسسه‌ی پژوهش هنر برزان
معصومه صلاحی؛ (لیسانس صنایع دستی) / کارشناس معاونت صنایع‌دستی استان خوزستان
حامد جیزان؛ (فوق دیپلم ساخت و تولید)، صنعتگر
فرحان چحیلی؛ صنعتگر
سالم چحیلی؛ صنعتگر
عبدالله حاجی‌پور؛ (لیسانس صنایع دستی)؛ معاون هنرستان کارودانش کازرون
حمیده حقیقی؛ (لیسانس صنایع دستی / فوق لیسانس پژوهش هنر)؛ مدیرعامل مؤسسه‌ی پژوهش هنر برزان
سمیه خسروی‌راد؛ (فوق لیسانس فرهنگ و زبان‌های باستانی)؛ کارشناس اداره‌ی کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان خوزستان
فرشته دیانت؛ (فوق لیسانس عکاسی)؛ عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا / کارشناس مؤسسه‌ی پژوهش هنر برزان
منصوره رضوی؛ (فوق لیسانس مردم‌شناسی)؛ کارشناس اداره‌ی کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان خوزستان
محمد شریف‌زادگان؛ (فوق لیسانس صنایع)؛ عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد مسجدسلیمان
مانیا غضنفری؛ (لیسانس صنایع دستی)؛ کارشناس مؤسسه‌ی پژوهش هنر برزان
حمید محمدرضافام؛ (فوق لیسانس نقاشی)؛ عضو هیئت علمی دانشگاه مازیار رویان
مهرداد مرادی؛ (لیسانس هنرهای تجسمی/ فوق لیسانس عکاسی)؛ مدرس دانشگاه علمی و کاربردی میراث ایرانیان کرمانشاه/ کارشناس مؤسسه‌ی پژوهش هنر برزان
هدف و دامنه‌ی کاربرد:
مینا، لایه‌ای شیشه‌ای است که روی اشیای ساخته‌شده از طلا و نقره جای‌گذاری می‌شود. میناکاری روی اشیای طلا و نقره، یکی از شاخه‌های صنایع دستی فلزی ایران است که فقط توسط صابئین مندایی (پیروان حضرت یحیی) انجام می‌شود و با عنوان «مینای صُبی» شهـرتی جهانی دارد.
نقوش مورد استفاده در این هنر-صنعت، برگرفته از شرایط اقلیمی منطقه و ویژگی‌های فرهنگی این قوم است که رایج‌ترین آنها عبارت از: شتر و ساربان، کاروان، آب و رودخانه، بلم (قایق)، کپر، درفش (پرچم مقدس و نماد صابئین)، نخل، پل معلق (پل رودخانه‌ی کارون)، گنبد، آرامگاه علی بن مهزیار و طاق کسری است.
با توجه به اظهار نظر استادکاران این رشته، سابقه‌ی مینای صبی (مینای طلا و نقره) در ایران به بیش از ۱۵۰ سال می‌رسد و پیش از این، میناکاران بسیاری در شهرهای اهواز، شوشتر، شوش، دزفول، آبادان، خرمشهر، سوسنگرد و شادگان مشغول به فعالیت بودند، اما اکنون، این رشته فقط در شهر اهواز به حیات خود ادامه می‌دهد.
هدف از تدوین این استاندارد، تعیین روش و راهنمای تولید محصولات مینای صبی (مینای طلا و نقره) است.
این استاندارد برای تولید انواع محصول مینای صبی کاربرد دارد.
این استاندارد برای سایر محصولات فلزکاری سنتی ایران، میناکاری روی احجام فلزی و جواهرسازی کاربرد ندارد.
با توجه به این‌که ساخت مینای صبی، فقط در استان خوزستان انجام می‌شود؛ بنابراین در این استاندارد، کلیه‌ی اصطلاحات به‌کاررفته، مختص این منطقه‌ی جغرافیایی است.
