استاندارد ملی گلیچ‌بافی – ویژگی‌ها و آیین کار
نام طرح: استاندارد ملی گلیچ‌بافی – ویژگی‌ها و آیین کار
Handicrafts – Gelic Weaving – Specifications and Code of practice
شماره‌ی ثبت: ۱۳۱۱۳
چاپ اول: ۱۳۹۶
مشخصات ظاهری: 50 صفحه، رنگی/ دارای تصویر و جدول.
محل انتشار: وب‌سایت سازمان ملی استاندارد ایران (برای دریافت فایل پی.دی.اف.، اینجا کلیک کنید)
کارفرما: سازمان ملی استاندارد ایران
مجری: مؤسسه‌ی پژوهش هنر برزان
ناظر: سازمان ملی استاندارد ایران
روش گردآوری داده‌ها: میدانی- کتابخانه‌ای
منابع:
– گفته‌های گلیچ‌بافان پیرامون ابزارها، مواد اولیه، محصولات و جنبه‌های گوناگون گلیچ‌بافی
– مشاهده و بررسی در رشته‌ی گلیچ‌بافی
فهرست مطالب:
پیش‌گفتار
مقدمه
۱- هدف و دامنۀ کاربرد
۲- مراجع الزامی
۳- اصطلاحات و تعاریف
۴- ویژگی‌های ابزارهای تولید
۵- ویژگی‌های مواد اولیه
۶- ویژگی‌های محصول نهایی
۶-۱- ساختار
۶-۲- ثبات رنگ
۶-۳- ابعاد
۶-۴- عیب‌های ظاهری
۷- ویژگی‌های طرح، نقش‌مایه‌ها و رنگ‌بندی
۷-۱- طرح و نقش‌مایه‌ها
۷-۲- ترکیب‌بندی رنگی
۸- آیین کار تولید
۸-۱- چله‌دوانی
۸-۲- چله‌کشی
۸-۳- ماسوره‌پیچی
۸-۴- بافندگی
۸-۵- ریشه‌تابی
۹- بسته‌بندی
۱۰- نشانه‌گذاری
۱۱- راهنمای نگه‌داری محصول
پیوست الف (آگاهی‌دهنده) نمونه‌‌های محصول گلیچ با طرح‌های گوناگون
کتاب‌نامه
دبیر: عباس رحیمی (کارشناسی صنایع دستی / کارشناسی ارشد عکاسی)؛ عضو هیئت علمی دانشگاه / موسسۀ پژوهش هنر برزان
اعضای کمیسیون‌های فنی:
رئیس: حمیده حقیقی (کارشناسی ارشد پژوهش هنر)؛ موسسۀ پژوهش هنر برزان
ویراستار: فریده مواجی (کارشناسی مهندسی کشاورزی) رئیس ادارۀ نظارت بر اجرای استاندارد ادارۀ کل استاندارد استان بوشهر
– هاجر بابایی (دیپلم)؛ هنرمند گلیچ‌باف- عضو مستقل
– سمیه حقوقی‌فرد (کارشناسی ارشد پژوهش هنر)؛ کارشناس- موسسۀ پژوهش هنر برزان
– مینا دایی (کارشناسی ارشد شیمی)؛ کارشناس- ادارۀ کل استاندارد استان خوزستان
– طاهره درویش پروری (مدرک معادل درجۀ ۲ هنری)؛ هنرمند گلیچ‌باف- عضو مستقل
– فاطمه رنجبر (کارشناسی صنایع دستی)؛ کارشناس- معاونت صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
– فاطمه رهبر (کارشناسی مدیریت جهانگردی)؛ کارشناس- معاونت صنایع دستی استان سمنان
– جعفر صفاخواه (کارشناسی ارشد جغرافیا- برنامه‌ریزی توریسم)؛ معاون صنایع دستی- ادارۀ کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان
– سعید صفارلو (کارشناسی جغرافیا- برنامه‌ریزی شهری)؛ کارشناس- معاونت صنایع دستی استان سمنان
– معصومه صلاحی (کارشناسی ارشد پژوهش هنر)؛ کارشناس- موسسۀ پژوهش هنر برزان
– فرهاد فلاح (کارشناسی ارشد صنایع دستی)؛ رئیس گروه حمایت از تولید- معاونت صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
– افسانه قانی (دکتری پژوهش هنر)؛ عضو هیئت علمی- دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد
– سیده فاطمه نبوی (دیپلم)؛ هنرمند گلیچ‌باف- عضو مستقل
معرفی گلیچ‌بافی ، هدف و دامنه‌ی کاربرد استاندارد:
گلیچ‌بافی، یکی از گرایش‌های نساجی سنتی ایران و بومی استان سمنان است که در آن، با استفاده از دستگاه پارچه‌بافی دو- وردی، منسوج نقش‌دار از جنس الیاف پشم و یا الیاف پشم و پنبه تولید می‌شود.
در گذشته، منسوج گلیچ با ابعاد و مصارف مختلف مانند زیرانداز، خورجین، حمام‌سری، آینه‌کیسه، گلیچ تابلونما، اسب‌سری، پادری، کج‌کیسه و کُرسی‌سَری و پتو برای مصارف مختلف در مناطق تولید می‌شد و امروزه در چند ابعاد مشخص به‌عنوان زیرانداز، پادری و سجاده کاربرد دارد.
شیوۀ بافت زمینۀ منسوج گلیچ، به شیوۀ بافت منسوج جاجیم شباهت دارد، اما گلیچ برخلاف جاجیم دارای پهنای متغیر و نقوش یک‌رو است.
نقش‌اندازی منسوج گلیچ تا حدودی مشابه نقش‌اندازی گلیم است، اما برخلاف گلیم، ایجاد نقش‌مایه‌ها در این منسوج به‌موازات یکدیگر و همز‌مان با پودگذاری منسوج انجام می‌شود.
منسوج گلیچ ممکن است به‌صورت ساده، راه‌راه و یا منقوش باشد. طرح‌ها و رنگ‌بندی‌های بسیار متنوع گلیچ، به‌صورت ذهنی‌باف و تجربی ایجاد می‌شوند.
تولید منسوج گلیچ مختص برخی از روستاهای شمالی استان سمنان (روستاهای پرور، کُلیم، کاورد، اُروست، فولادمحله، رضاآباد و چاشم، خطیرکوه، بادله‌کوه، ابرسج، دشت شاد و دروار) است.
ازآنجا که منسوج گلیچ یکی از نفیس‌ترین پارچه‌های کاربردی ایران محسوب می‌شود و دارای ارزش فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی است؛ تدوین استانداردهای ملی مربوط به این محصول به‌منظور حفظ و توسعۀ آن، ضرورت یافته است.
هدف از تدوین این استاندارد، تعیین ویژگی‌های ابزارهای تولید، مواد اولیه، ساختار محصول نهایی، آیین کار تولید، بسته‌بندی و نشانه‌گذاری محصولات گلیچ‌بافی است.
این استاندارد برای گلیچ‌بافی مطابق با ویژگی‌های مشخص‌شده، کاربرد دارد.
این استاندارد برای سایر گرایش‌های نساجی سنتی ایران کاربرد ندارد.
