ثبت نشانۀ جغرافیایی محصولات صنایع دستی
نشانهی جغرافیایی، نشانهای است که بر روی کالاهایی که دارای یک منطقهی جغرافیایی خاص بوده و کیفیت و شهرت آن به واسطهی آن منطقهی جغرافیایی است، بهکار میرود. بهطور عام، یک نشانهی جغرافیایی شامل نام و محل منشاء کالاها است.
نشانههای جغرافیایی میتوانند کیفیت ویژهی یک محصول را که به واسطهی عوامل انسانی که در محل تولید آن محصول وجود دارند، برجسته و نمایان سازند؛ نظیر سنتها و مهارتهای خاص تولید. محل منشأ میتواند یک روستا، یک شهر، یک منطقه با یک کشور باشد.
نشانهی جغرافیایی میتواند توسط تمام تولیدکنندگان که محصولات خود را در آن مکان جغرافیایی تولید میکنند، مورد استفاده قرار گیرد. این نوع نشانه برای اطلاع مصرفکنندگان از منشأ و کیفیت محصولات کاربرد دارد.
جهت قدمت تاریخی، تنوع آب و هوایی، تنوع قومی و موقعیت جغرافیایی ایران، موجب ایجاد تنوع در محصولات صنایع دستی، محصولات کشاورزی و همچنین منابع ژنتیک آن شدهاست. این موضوع فرصت ویژهای ایجاد میکند که بتواند یکی از مراکز تولید، فرآوری و صادرات محصولات صنایع دستی و کشاورزی شود. بنابراین باید ضمن ایجاد بسترهای حقوقی لازم، از ظرفیتها، حقوق مالکیت معنوی (صنعتی) در سطح ملی و بینالمللی حداکثر استفاده صورت گیرد.
نشانههای جغرافیایی میتوانند طبق قوانین ملی و تحت عناوین گوناگون، نظیر قانون حمایت در برابر رقابت نامشروع، قانون حمایت از مصرفکننده، قانون حمایت از علایم تأییدی یا قوانین خاص مربوط به حمایت از نشانههای جغرافیایی و مبدأ حمایت شوند. با تصویب قانون حمایت از نشانههای جغرافیایی در سال ۱۳۸۳ و آییننامهی اجرایی آن، نشانههای جغرافیایی در ایران پس از طی تشریفات قانونی ثبت و حمایت میشوند.
با توجه به اینکه کشور ما عضو کنوانسیون پاریس راجع به حمایت از نشان جغرافیایی می باشد میتوان این نشانههای جغرافیایی را در سایر کشورهای عضو ثبت و تحت حمایت قرار داد.
مؤسسهی پژوهش هنر برزان، تاکنون نشانۀ جغرافیایی چند محصول صنایع دستی ایران را ازطریق گردآوری مستندات مربوطه و تنظیم پرونده در سازمان مالکیت معنوی کشور ثبت نموده که مهمترین آنها شامل موارد زیر است: